زردچوبه ؛ ماده غذايي ، داروي گياهي

ساکنين قاره پهناور آسيا بيشترين توليد کننده و مصرف کننده ادويه جات در دنيا به شمار مي روند .
استفاده از ادويه در اکثر غذاها رايج بوده و ريشه در سنت آشپزي مردمان آسيايي دارد که با آگاهي از خواص دارويي هر گياه آن را به صورت قابل استفاده در غذا تهيه مي نمودند و با اضافه کردن آن به مواد غذايي از اثرات درماني و دارويي گياهان بهره مي برده اند .
امروزه نيز استفاده از ادويه در طبخ غذاها بسيار رايج است با اين تفاوت که اکثر مردم با وجود استفاده روزانه از آنها، اطلاع دقيقي در مورد خواص شان ندارند ؛ در صورتي که آشپزخانه مي تواند کيلينک خانگي مردم بشود و مواد موجود در آن براي درمان انواع بيماري ها يا پيشگيري از ايجاد آنها مورد استفاده قرار گيرد . يکي از ادويه جاتي که مصرف آن در ايران بسيار مرسوم است زردچوبه است . کشت اين گياه در سال 572 پس از ميلاد مسيح توسط ايراني ها آغاز شد و سپس در قرن 16 ميلادي به چين ، فرانسه و ايتاليا برده شد . اين ادويه علاوه بر استفاده در طبخ غذا براي رنگ کردن پارچه هاي پنبه اي ، پشمي ، ابريشمي و همچنين به عنوان اسانس در داروسازي و عطر سازي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد .

معرفي زردچوبه

زردچوبه ريزوم (ريشه) گياهي است با نام علمي Curcuma lOnga که به نام Turmeric ROOT در جهان مشهور است .
اين گياه بومي نواحي جنوبي آسياست و به طور وسيع در تمام نقاط هند ، نواحي جنوبي چين ، تايوان، ژاپن ، اندونزي و بعضي نواحي آفريقا کشت مي شود . پودر زردچوبه به رنگ زرد تيره است که يکي از پرکاربردترين ادويه جات به شمار مي رود .
بيشترين محصول زردچوبه دنيا از هندوستان تأمين مي شود . نام هندي آن به معني زعفران هندي و نام چيني آن به معني زنجفيل (زنجبيل) زرد است . زردچوبه ، گياهي است از خانواده زنجبيل به ارتفاع حدود يک متر و نيم که داراي ساقه متورمي است . گل هاي زردچوبه به صورت سنبله و به رنگ سبز مايل به زرد مي باشد . از کنار برگ هاي غلاف در قاعده ساقه ، شاخه هاي کوچک و استوانه اي شکل ضخيمي خارج مي شود. که به صورت مورب در زمين فرو رفته و هر يک ايجاد ريشه مي کنند و مرتبا پايه هاي جديدي به وجود مي آورند، قسمت مورد استفاده اين گياه ساقه زيرزميني آن است که پس از خارج کردن از زمين تميز کرده و ريشه هاي آن را جدا مي کنند و در آب جوش قرار مي دهند و پس از تميز کردن به مدت چند روز آن را خشک مي کنند. زردچوبه ، رنگ زرد يا خاکستري مايل به قهوه اي دارد بوي آن معطر و طعم آن تلخ است .
زردچوبه داراي اسانسي مرکب از اسيدها ، ماده کورکومين مي باشد که رنگ زرد زردچوبه به علت همين ماده کورکومين مي باشد.

خواص درماني :

در فارماکوپه هاي گياهي (دارونامه هاي گياهي) چين و ژاپن ، از زردچوبه به عنوان داروهاي رسمي نام برده شده است و در کشور هند و کره نيز زردچوبه به عنوان دارو به کار مي رود . تحقيقات زياد کلينيکي و فارماکولوژي سال هاي اخير ، چندين اثر با اهميت زردچوبه را تأييد کرده است . از زردچوبه داروهاي زيادي به شکل خوراکي و موضعي تهيه مي شود که محصولات موضعي مانند ؛ پماد ، روغن ها و کرم براي زخم ها ، اگزما و ورم بکار مي رود و اشکال خوراکي آن به صورت قرص ، شربت و آمپول استفاده مي شود . زردچوبه از زمان قديم در طب به عنوان ضد ورم و ضد آرتريت مصرف مي شود .
زردچوبه ، اشتهاآور ، محرک ، انرژي زا ، تب بر ، تصفيه کننده خون و کبد ، منعقد کننده خون ، هضم کننده غذا و صفرا آور است و براي درمان دردهاي دندان و لثه ، دفع سموم مار گزيدگي و عقرب گزيدگي ، کاهش قند خون در بيماران ديابتي ، حل و دفع سنگ مثانه ، کاهش کلسترول خون و جلوگيري از سرطاني شدن سلول هاي بدن به خصوص سرطان هاي سينه ، خون و روده بزرگ کاربرد دارد .
همچنين مواد ضد باکتري زرد چوبه موجب مي شود ، از آن به عنوان نگهدارنده مواد غذايي استفاده مي شود.
کورکومين (Curcomin) مهم ترين ماده مؤثر زردچوبه ، داراي خواص ضد سرطان و ضد عفونت است . از اثرات ديگر کورکومين که به تازگي تأييد شده است . خواص ضد موتاژن ، ضد ايدز و ضد اکسيدان آن مي باشد .
_ زردچوبه بهترين داروي ضد تورم است و در اروپا و آمريکا از آن بدين منظور استفاده مي کنند که مي توان از سه فنجان دم کرده زردچوبه در روز استفاده کرد .
_ همچنين براي تنظيم عادت ماهيانه زنان مفيد است .
_ و از زردچوبه براي درمان کمر درد ، پشت درد ، و سينه درد استفاده مي شود .
_ و نيز دم کرده زردچوبه براي درمان اسهال و اسهال خوني بسيار مؤثر است .
_ براي درمان التهاب لثه يا لوزه ها ، زردچوبه را دم کرده و آن را قرقره کنيد .
_ بر اساس يک تحقيق پزشکي گياه زردچوبه مي تواند بدون آن که بر بيمار عوارض جانبي بگذارد ، در معالجه بسياري از بيماري هاي غير قابل درمان و خطرناک نقش درماني داشته باشد . اين مطالعات نشان مي دهد زردچوبه در درمان التهابات ويروسي کبد ، تنظيم مقدار کلسترول خون و معالجه بيماري هاي سرطان سينه و خون مؤثر است مصرف روزانه يک قاشق مرباخوري زردچوبه در يک ليوان شيرگرم مي تواند مانع از ابتلا به سرطان شود .
_ مطالعات نشان مي دهد که مصرف زردچوبه با غذا تا حدي زياد از ابتلا به آلزايمر 1 جلوگيري مي کند. در اين مطالعه مصرف بيشتر زردچوبه در افراد مسن با عملکرد بهتر قواي ادراکي در آزمون هاي استاندارد مرتبط شناخته شد . از آنجايي که زردچوبه در هند مصرف گسترده اي دارد ، ميزان ابتلا به آلزايمر در سالمندان هندي يک چهارم همتايان آمريکايي آنهاست . البته با وجود اين که مصرف طولاني داروهاي ضد التهابي خطر ابتلا به آلزايمر را کاهش مي دهند اما روي معده ، کبد و کليه عوارض جانبي بر جاي مي گذارند . حتي مصرف کم زردچوبه هم تأثير مثبتي بر عملکرد ادراکي افراد داشته و حافظه افراد مسن را تقويت مي کند.

در مصرف زردچوبه زياده روي نکنيد

با وجودي که تاکنون اثرات جانبي از زردچوبه گزارش نشده است ولي در مواردي مصرف آن بايد با احتياط صورت گيرد . از جمله مصرف آن در زمان حاملگي بايد متعادل باشد . همچنين کساني که مجراي کيسه صفراوي آنها بسته و يا داراي اشکال است و يا اين که داراي سنگ هاي صفراوي در کيسه صفرا هستند بايد با احتياط از زردچوبه استفاده کنند . مصرف زردچوبه به همراه غذاها و داروها ، بلامانع بوده و تداخلي ايجاد نمي کند .
مقدار مصرف عادي زردچوبه که هر روز مي توان بدون عارضه جانبي از آن استفاده کرد ، 5 / 1 تا 3 گرم در روز است . گر چه قسمت اعظم زردچوبه در دنيا در تغذيه و به صورت پودر مصرف مي شود، ولي اشکال مختلف دارويي آن نيز در داروخانه هاي گياهي بسياري از کشورها موجود است .
با تمام مزاياي گفته شده بايد اشاره کرد که زياده روي در مصرف زردچوبه براي قلب مضر است ، ولي اگر آن را با ليموترش استفاده کنيد اثرات مضر آن را خنثي مي سازد .
منبع:ماهنامه پيام زن
/خ